|
قرآن در بيش از 700 آيه ماده
، علم را به
كار برده و مسلمانان را به تفكر و تعمق در پديده هاي طبيعت دعوت نموده است .
حدود 750 آيه به خدا شناسي از راه علوم طبيعي مربوط مي شود و در كنار اين دعوت
عمومي به دانش ، انسان را به شاخه هاي علوم پزشكي متمايل مي كند ؛ آن جا كه مي
فرمايد :
«فلينظر الانسان مم خلق»: پس انسان كه از
چه چيزي خلق شده است .
«افلا ينظرون الي الايل كيف خلقت»: آيا به
شتر نمي نگرند كه چگونه آفريده شده است ؟
«فلينظر الانسان الي طعامه » : پس انسان
به غذاي خويش بنگرد.
برخي از احكام دين در قرآن فايده هاي
پزشكي و بهداشتي دارند كه باپيشرفت علم پزشكي بدان پي برده شده است .
بهداشت غذايي قرآن با نزول چند دسته از
آيات ، اصلاح رژيم غذايي را براي بشريت آورده و احكامي در اين مورد صادر كرده
است :
الف – ويژگي هاي غذا
1- غذا پاك باشد ، يعني نجس نباشد .
2- غذا پاكيزه باشد يعني پليد (خبيث)
نباشد .
3- حلال باشد و حرام نباشد.
از آن جا كه ميل به غذا هاي پاك و پاكيزه
ريشه در طبع انسان دار و امري است كه از درون ساختمان وجودي او ريشه مي گيرد ،
بابراين دستور اسلام به خوردن غذاهاي طييب ، نوعي دستور ارشادي است نه حكم يا
دستور تاسيسي .
الف)ممنوعيت غذاهاي بهداشتي (پليد)
خباثت به چيزي گفته مي شود كه
پليد است ، يعني امور پست و فاسد و گنديده و متعفن و غير مطبوع كه طبع انسان آن
را نمي پسندد . بر اين اساس ، خوردن خوراك هاي خبيث كه طبيعت انسان از آن ها
متنفر است (ميوه گنديده و ....) ، حرام است . زيرا افساد غذا و گنديدن و كپك
زدن آن ها به واسطه تاثير ميكروب ها و قارچ هاي سمي كه روي آن ها نشسته است و
آن ها را ميموم و آلوده مي كند ، باعث انواع بيماري ها از جمله سرطان و ... مي
شود . همچنين خوردن نجاسات ، آب بيني ، فرو بردن خلطه سينه ، خوردن خاك ، خوردن
خون ، مردار ، شراب ، گوشت خوك و برخي از اجزاي حيوان حلال گوشت
، جرو غذاهاي
خبيثه محسوب مي شود و اسلام به واسطه ضرر هاي جبران ناپذير كه خوردن اين دسته
از غذا ها بر جسم وارد مي سازند ، خوردن آن ها را حرام كرده است .
ب)ممنوعيت اسراف در غذا خوردن
اسراف در تغذيه به معناي پر خوري است كه
در قرآن نكوهش شده است و جزو گانهان كبيره است و آياتي در مذمت آن نازل شده است
: از جمله انه لا يحب المسرفين . زيرا عدم حب الهي دال بر مبغوضيت است .
نياز هاي طبيعي بدن انسان به عناصر اصلي
غذايي ( مواد قندي ، چربي ، پروتئين و ويتامين ) با توجه به سن ، جنس و نوع
فعاليت ، براي افراد گوناگون متغاوت است و اگر تغذيه از اعتدال خارج شود ، براي
انسان مضر است .بنابرين قرآن به قاعده كلي منع اسراف در خوردن و آشاميدن اشاره
ميكند كه امروزه در علوم پزشكي وطب پيشگيري ، جايگاه ويژه اي دارد .
متخصصان علوم پزشكي و صاحب نظران تغذيه ،
ضررهاي پرخوري را برشمرده اند :
1)
سوء هاضمه و
گشاد شدن
معده و بزرگ شدن شكم .
2)
بزرگ شدن معده كه عارضه
اي بسيار خطرناك است .
3)
سوزش قلب ،زيرا غذاي بيش
از حد نياز مانند بار سنگيني است كه بر دوش قلب گذاشته مي شود .
4)
چاقي خود بيماري خطرناك
است .
5)
تصلب شرائين .
6)
نقرس كه يك بيماري مفصلي
همراه با حملات دردناك و افرادي بدان مبتلا مي شوند كه غذاي اصلي انان را مواد
گوشتي تشكيل مي دهد ( اسراف در خوردن نوعي غذا ) .
7)
سنگ كليه ، افرادي كه
بيش تر غذاي آنان را مواد گوشتي ، شير و پنير تشكيل مي دهد، بيش از ديگران در
معرض ابتلا به سنگ كليه قرار دارند ( اسراف در خوردن نوعي غذا ) .
علاوه بر ضررهايي كه پر خوري بر خسم مي
گذارد ، عوارض رواني و روحي از جمله : سستي اراده ، كودني ، ميل به خواب مفرط و
... را نيز باعث مي شود . بسياري از متخصصان علوم پزشكي اعتقاد دارند كه آيه
«كلوا واشربوا و لا تسرفوا
»، يك دستور مهم بهداشتي است . زيرا تحقيقات
نشان داده ،
اين آيه نوعي درمان سرطان يا پيشگيري از آن است .
** ارائه يك قاعده ي كلي درباره تغذيه ، يكي
از مطالب عالي قرآن كريم است كه نقش به سزايي در سلامت انسان دارد و مي تواند
يكي از معجزات علمي قرآن محسوب شود .
ج) ممنوعيت خوردن گوشت مردار
مردارعبارت است از جسم انسان يا حيوان مرده كه يا خود مرده باشد و يا بر خلاف
دستور شرع كشته شده باشد .
خدا در قرآن مي فرمايد :
" انما حرم عليكم الميته و ..." همانا او گوشت مردار
را بر شما حرام كرد . آيه فوق در چهار سوره قرآن با الفاظ متفاوت تكرار شده است
. به نظر متخصصان علوم پزشكي ، خون پس از مرگ جانور با توجه به تركيبات آن ( به
رغم اين كه قبل از مرگ بهترين وسيله دفاع از بدن بود )، به محل مناسبي براي رشد
ميكروب ها تبديل خواهد شد . دربدن مردار ، پس از يك ساعت خون رسوب مي كند و پس
از سه چهار ساعت عضلات منقبض مي شوند و به خاطر وجود اسيد ها( فسفريك و فورميك
و لاكتيك ) بدن خشك مي شود . سپس حالت قليايي به بدن بر مي گردد و خشك ميشود .
سپس ميكروب هاي موجود در خون بدن شروع به تكثير مي كنند. در نتيجه بدن متعفن و
متلاشي مي شود . محبوس بودن خون نيز تعفن را تسريح و به توليد مثل ميكروبها كمك
مي كند . اما در ذبع شرعي ،(سر بريدن حيوان ) بريده شدن وريد ها و شريان هاي
بزرگ گردن باعث خروج تمام خون تمام خون بدن حيوان خواهد شد و دست و پا زدن
حيوان ذبع شده نيز به اين امر كمك خواهد كرد.
حكمت و فلسفه حرام بودن خوردن گوشت مردار
به دليلي است كه شرح داديم . از اين طريق مي توان به حكمت غسل مس ميت و دفن ميت
نيز پي برد.
بايد اشاره كرد اين علوم فقط گوشه اي از
حكمت هاي خداوند است كه بشر از طريق پيشرفت علم توانسته است بدان ها دست يابد .
اي بسا حكمت هاي بي شماري در پس پرده وجود دارند كه بشر از درك آن ها عاجراست.
د)ممنوعيت خوردن گوشت خوك
خوك يك از حيوانات پستاندار است كه در
خشكي زندگي مي كند و از گوشت و شير آن استفاده مي شود. ولي از نظر اسلام ، نام
اين حيوان در فهرست غذاهاي ممنوع قرار دارد . خدا در قرآن مي فرمايد « انما حرم
عليكم الميته و الدم و لحم الخنزير و ... » : خداوند تنها گوشت مردار و خون و
گوشت خوك و ... را حرام كرده است .
علت تأكيد قرآن بر اين مطلب به خاطر خطرات
جسمي و روحي مصرف گوشت خوك و نيز آلودگي جامعه بشري به آن است . مصرف گوشت خوك
بين يهوديان نيز ممنوع است و يكي از غذاهاي حرام در شريعت موسي (ع) نيز است .
اما متأسفانه هنوز مصرف گوشت خوك در برخي نقاط دتيا هنوز رواج دارد .
خوك حتي نزد اروپائيان كه بيش تر گوشت آن
را مي خورند ، سمبل بي غيرتي است . خوك غيرت ناموسي ندارد و نقطه مقابل خروس
است . جفت خود را در معرض استفاده خوك هاي نر ديگر قرار مي دهد و از اين عمل ،
علاوه بر آن كه باك ندارد ، لذت هم مي برد و اين صفت در گوشتش تأثيراتي دارد .
افرادي كه از اين نوع گوشت تغذيه مي كنند ، همان اخلاق و صفات رذيله را حاصل مي
كنند . در حالي كه غيرت نسبت به دين و ناموس از صفات اتبيا و ائمه و طاهرين و
مؤمنين است .
علاوه بر اين ضررهاي رواني و اخلاقي كه از
خوردن گوشت خوك حاصل مي شود ، دو دسته بيماري را سبب مي شود :
الف)
بيماري هايي از جمله عوامل مبتدا به آنها گوشت خوك است مانند :
1-اسهال خوني :
در گوشت خوك انگل هايي به نام بالانتن ديوم زندگي مي كنند كه از اهم منابع
انتشار اين بيماري در سرتاسر جهان است .
2- انتاميب هيستوليتك :
كه انسان را به اسهال آميبي مبتلا مي سازد و خوك نقش ناقل اين ميكروب به انسان
را ايفا مي كند .
3- بيماري باد سرخ
: نوعي بيماري است كه خوك به ان مبتلا مي شود و به گروه خاصي از انسان
ها ، از قبيل قصاب ها و دباغ ها انتقال مي يابد و در انسان به صورت لكه هاي سرخ
و دردناك ، تؤام با سوزش شديد روي دست ظاهر مي شود .
4- تصلب شرائين :
ميزان چربي و اسيداوريك در گوشت خوك بسيار زياد است و خوردن آن
، نقش مهمي در تصلب شرائين در انسان دارد.
علاوه بر اين ها خوك از خوردن چيزهاي پليد
و كثيف ، مانند مدفوع خود باك ندارد ، لذا بدن خوك جايگاه انواع ميكروب هاست .
ب) بيماري
هايي كه تنها به علت خوردن گوشت خوك در انسان به وجود مي آيند ، عبارتند از :
1- كرم كدو :
طول كرم كدو 2تا 3 سانتي متر است و در عضلات و مغز خوك وجود دارد كه انسان با
خوردن گوشت و يا مغز خوك به آن مبتلا مي شود . از عوارض اين بيماري ، نارسايي
هايي در دستگاه گوارش است . مرض لادرري از همين كرم كدو به انسان منتقل مي شود
.
2- تري شينوز :
طول كرم تري شينوز 3 تا 5 ميلي متر است . اين كرم از طريق
خوردن گوشت خام يا نيم پز وارد بدن مي شود و ضمن ايجاد جوش هاي پوستي ، در
عضلات انسان تخم گذاري مي كند كه باعث درد شديد عضلات ، سختي نفس ، ناتواني
هنگام سخن گفتن و جويدن ،و گاهي فلج عضلات تنفسي مي شود . كرم ترشين در طول يك
ماه ، پانزده هزار تخم مي گذارد . در يك كيلو گوشت خوك ممكن است 400 ميليون
نوزاد كرم وجود داشته باشد . اين كرم اتولين بار در سال 1835 ميلادي ، توسط يك
دانشمند انگليسي به نام پاژت كشف شد .
تري شينوز مي تواند به قلب نفوذ كند و
باعث سكته هاي قلبي شود . پختن گوشت هم اين كرم را نابود نمي كند .
3- بوتوليسم : گوشت خوك ثقيل
الهضم است و معده را به زحمت مي اندازد و باعث بوتوليسم مي شوند
هـ) ممنوعيت نوشيدن شراب (خمر)
« خمر» به معني پوشش است و به هرچيزي كه
چيز ديگري را بپوشاند و مخفي كند ، «خمار» گويند . در شريعت به هر مكسر (مست
كننده ) خمر گويند ، خواه از انگور ، خرما ، كشمش يا هر مشروب الكلي ديگري مي
باشد . استعمال واژه خمر براي اين مايعات مكسر به اين علت است كه آنها روي عقل
پرده اي مي افكنند و نمي گذارند ، بد را از خوب و زشت را از زيبا تميز دهد .
بدين دليل ، نوشيدن آن حرام است . اولين كسي كه به وجود ماده اي در خمر پي برد
كه سريع التبخير است و بصيزت را ار انسان دور مي كند ، جابرين حيان ، در قرن
دوم هجري بود .
اثرات مضر نوشيدن مشروبات الكلي
1-عقل ، عالي ترين موهبت الهي به انسان
است و انديشه ، امتياز انسان به ساير حيوانات است . هنگامي كه شراب انسان را
مست مي كند ، عقل را زايل مي سازد ، او را از حوزه انسانيت خارج مي سازد و به
يك حيوان تبديل مي كند .
2- اگر دولت ها ضمانت كنند كه درب نيمي از
ميخانه ها را ببندند ، مي توان ضمانت كرد ، ديگر به نيمي از بيمارستان ها و
تيمارستان ها نياز نداريم .
3- مانع ياد خدا و نماز است .
4- در شخص الكلي عاطفه خانوادگي و محبت
نسبت به زن و فرزند ضعيف مي شود . الكل با سرعت شگفت انگيزي از طريق بافت هاي
مخاطي دهان و ريه و معده جذب و وارد خون مي شود .
پس از ورود الكل به معده ، با توجه به
نسبت آب مجود در آن ، در تمام بافت هاي بدن توزيع مي شود . اگر زن باردار
مقداري مشروب الكلي مصرف كند ، مقداري از الكل به جنينش مي رسد و تقريبا روي
مغز اثر مي گذارد .
5 تا 10 درصد الكل مصرف شده بدون هيچ گونه
تبديلي به وسيله كليه و ريه دفع و بقيه در معرض اكسيده شدن در كبد قرارز مي
گيرد و به گاز دي اكسيد كربن (C02)
و آب و انرژي تبديل مي شود . ميزان واحد كالري به دست آمده از يك گرم الكل 7
كالري است كه باعث بي ميلي به غذا مي شود . در نتيجه شخص دچار كمبود مواد غذايي
در بدن مي شود . مصرف زياد الكل يا در واقع مشروبات الكلي ، باعث گيجي و مستي
مي شود و عضوي كه بيش از همه تأثير مي پذيرد ، مغز است و قدرت عكس العمل مغز به
شدت كاهش مي يابد . در چنتين شرايطي ، انسان در معرض خطراطي همچون : تصادف ،
سقوط ، اغما و مرگ در اثر تنگي نفس قرار مي گيرد .
اثرات مضر نوشيدن مشروبات الكلي از نظر
پزشكي عبارتند از :
1-
ابتلا به بيماري هاي
عصبي ، گوارشي ، قلبي ، خوني و رواني ، به دليل اعتياد به الكل .
2-
اختلال در كار تعدادي از
اعصاب كه باعث ضعف عضلات ، لرزش اندام ها و درد در ناحيه دست و پا مي شود .
3-
اختلال در يك عصب كه با
توج به نوع عصب ممكن است به صورت فلج عصب صورت يا چشم باشد .
4-
التهاب مري ، استفراغ
شديد خوني و سرطان مري .
5-
التهاب حاد و مزمن معده
، زخم معده و سرطان معده . 90 درصد مبتلايان به سرطان معده از معتادان به
مشروبات الكلي هستند .
6-
كاهش نارسايي هاي
فراوان مربوط به كبد و لوزالمعده .
7-
كاهش پروتئين در بدن .
8-
ضعف ماهيچه هاي قلب .
مصرف مشروبات الكلي باعث چاقي و افزايش چربي خون مي شود .
9-
كاهش آهن خون ، اسيد
كوليك ، و ويتامين * در خون .
10-
كاهش گلبول هاي قرمز خون
و در نتيجه ، زرد شدن پوست بدن .
11-
هذيان گويي ، رعشه و
هيجان زدگي .
12-
ابتدا به جنون كورساكوف
كه عبارت است از ضعف ذاكره ، هذيان گويي ، التهاب پايانه عصبي و از بين رفتن
قدرت تشخيص و شناخت .
13-
اختلال در فعاليت هاي
مغزي ، ناتواني دركنترل عواطف و از دست دادن قدرت تفكر .
جلوگيري از نوشيدن شراب و حكم به پليد
بودن آن ، يكي از معجزات علمي قران كريم است ، چرا كه در شرايطي اين احكام صادر
شد كه بشريت با علاقه و اشتها به شراب خواري روي آورده بود و از ضررهاي بهداشتي
آن اطلاع چنداني نداشت . در حقيقت ، اين ممنوعيت يكي از خدمات دين اسلام به
بشريت بوده است . امروزه علوم پزشكي ضررهاي بي شماري را براي نوشيدن مشروبات
الكلي مطرح كرده اند كه در جايگاه خود بايست بررسي شوند .
برگرفته شده از مجله رشد |